تفسیرتست روشاخ
تست رورشاخ (به انگلیسی: Rorschach test) (که با نام‌های تست رورشاک، تست لکه رورشاخ، تکنیک رورشاخ یا تست لکه نیز نامده می‌شود) یک آزمون روانی فرافکن است که در آن افراد مورد معاینه، تلقی خودشان را از لکه‌های عجیب و غریب جوهر می‌گویند و بر اساس این تفسیر و تلقی، روانشناس، نوع شخصیت یا عملکرد احساسی فرد یا حتی اختلالات ذهنی‌اش را تشخیص می‌دهد
در سال ۱۹۲۰ هرمان رورشاخ، روانپزشک سوییسی پس از مطالعه و آزمایش روی ۳۰۰ بیمار روانی و ۱۰۰ فرد سالم به عنوان شاهدهای کنترل آزمایشی به نام «ده لکه» را ابداع کرد که با توجه به تفسیر این لکه‌ها از سوی فرد درمانگر میتواند به برخی جنبه‌های شخصیتی و درونی بیمار پی ببرد.
الهام‌بخش رورشاخ برای ابداع این تست روانشناسی، یک پزشک آلمانی به نام «یوستینوس کِرنِر» بود که در سال ۱۸۵۷ کتاب محبوبی از اشعارش را چاپ کرده بود. هر شعر او در این کتاب، از یک لکه تصادفی جوهر، الهام گرفته بود! البته آلفرد بینه -روانشناس مشهور فرانسوی- هم از لکه‌های جوهر به عنوان آزمایشی برای ارزیابی میزان خلاقیت استفاده کرده بود.
در این تست ۱۰ کارت که روی آن‌ها لکه‌های متقارن نامنظمی چاپ شده به فرد مورد معاینه نشان داده می‌شود. ۵ تا از لکه‌ها سیاه و سفید هستند، ۲ تا سیاه و قرمز و ۳ تا هم رنگی. از فرد مورد معاینه خواسته می‌شود که بگوید تلقی و تفسیرش از هر کارت چیست و لکه جوهر را میتواند به چه چیزی تشبیه کند
این نظریه که حتی تا به امروز مورد بحث و تحقیق زیادی از سوی انجمن‌های روان‌پزشکی و روانشناسی واقع شده‌است، تنها چند سال پس از مرگ زودهنگام روانپزشک سوییسی مورد توجه قرار گرفت.
آزمون لکه های جوهر رورشاخ چگونه کار می کند؟
برای اینکه بفهمیم آزمون رورشاخ چگونه کار می کند، ابتدا باید بدانیم که این آزمون شامل چه اجزایی است.تست رورشاخ شامل ۱۰ تصویر است که بعضی سیاه و سفید و بعضی رنگی هستند.
روانپزشک یا روانشناسی که در این زمینه دوره دیده است، تصاویر را یک به یک به داوطلب نشان می دهد. سپس از داوطلب خواسته می شود که هر تصویر را تفسیر کند.آزمون گیرنده مجاز است که تصاویر را هر طور که خواست به داوطلب نشان دهد. مثلا وارونه یا مستقیم.داوطلبان مجازند که هر طور که خواستند تصاویر را تحلیل کنند و محدودیتی در این زمینه وجود ندارد.
پس از این که داوطلب تفسیر خود را بیان کرد، آزمون گیرنده سوالات بیشتری را برای بسط دادن جزئیات از او می پرسد.در نهایت به تفاسیر داوطلب امتیازاتی تعلق گرفته و در پرونده او ثبت می شود.
عوامل موثر در تفسیر
در درجه اول تفسیر یک آزمون رورشاخ بر اساس محتویات پاسخ فرد نیست!. یعنی آنچه فرد در لکه جوهر دیده در درجه اول برای مفسر مهم نیست. در واقع پاسخ های مستقیم فرد به عکس ها تنها بخش کوچکی از مجموعه متغیرهایی است که یک مفسر رورشاخ به آن نیاز دارد. به عنوان مثال زمانی که فرد برای پاسخ دادن به یک عکس صرف کرده یکی از عوامل است چون زمان طولانی برای پاسخ به یک تصویر ممکن است نشانه شوکه شدن فرد از دیدن آن تصویر به خصوص باشد.
شکل و رنگ تصویر و نقطه ای که فرد در تصویر به آن توجه کرده معمولا بیشتر از خود پاسخ برای مفسر مهم است. همچنین اصلت یا فراوانی تشخیص فرد از عکس ها نیز برای مفسر مهم است. به همین خاطر است که آزمون گیرنده باید تمام جزییات را مو به مو یادداشت کند
ده تصویر رسمی
پاسخ متداول: خفاش، پروانه
هنگام دیدن این کارت که اولین کارت است معمولا فرددرباره این می‌پرسد که چه باید بکند و چطور باید ادامه دهد و مجاز به انجام چه کارهایی هستند. اولین کارت میتواند به ما نشان دهد فرد چطور در مواجهه با یک کار جدید و پرتنش رفتار می‌کند
پاسخ متداول: دو انسان، حیوان چهارپا (بر اساس قسمت های خاکستری) مانند سگ، فیل یا خرس
قسمت های قرمز کارت دوم معمولا به عنوان خون در نظر فرد می‌آید. نوع پاسخ به این کارت میتواند نشانه ای را برای مفسر روشن کند که فرد چگونه احساسات خود مانند خشم یا جراحت بدنی را مدیریت می‌کند. این کارت همچنین میتواند پاسخ به برخی مسائل جنسی باشد
پاسخ متداول: دو انسان (بخش خاکستری)
این کارت معمولا به صورت دو انسان تشخیص داده می‌شود که در حال تبادل اطلاعات یا تعامل با یکدیگر هستند که میتواند نشانه ای برای سطح تعاملات اجتماعی فرد با جامعه باشد
پاسخم متداول: پوست حیوان، فرش
کارت چهارم به خاطر رنگ تیره آن و سایه‌هایش قابل توجه است زیرا مورد توجه افراد افسرده قرار میگیرد.. تصویری که در این کارت دیده می‌شود اغلب توسط افراد به عنوان یک مرد شناخته شده است. به همین خاطر به آن کارت پدر نیز می‌گویند. در تفسیر این کارت مفسر میتواند پاسخ شما به این لکه را نسبت به پدرتان یا مراجع قدرت فرافکنی کند.
پاسخ متداول: خفاش، پروانه
کارت پنجم تقریبا به عنوان یک تلطیف کننده فضا استفاده می‌شود زیرا شرح دادن آن توسط افراد اسان است و یک نوع استراحت برای کارت های چالشی قبل است و یکی از ساده ترین کارت ها است
پاسخ متداول: پوست حیوان، فرش
آلت تناسلی مردانه در این لکه بیشتر از سایر لکه ها نمایان تر است. اگر این کارت در جهت صحیح باشد تقریبا همگی آن را به یک صورت می‌بینند اما اگر این تصویر بچرخد میتواند شمایل زیادی از آن استخراج شود. بهترین پاسخ ممکن به این تصویر پوست حیوان است
پاسخ متداول: سر یک انسان، سر یک زن یا کودک،
کارت هفتم معمولا به عنوان کارت مادر شناخته می‌شود زیرا بیشتر افراد تصویر مسستر در آن را یک زن یا کودک می‌بینند. افرادی که در پاسخ به این کارت به مشکل می‌خورند معمولا در زندگی در موضوعات مرتبز با طنان دچار مشکل هستند. مرکز این تصویر شبیه آلت زنانه هست به همین خاطر این کارت مربوط به تمایلات جنسی زنانه است. نوع تصور فرد از این کارت تا حدودی رابطه فرد را با مادر (یا خواهر و همسر) خود مشخص می‌کند
پاسخ متداول: حیوان چهارپا، سگ، گربه
کارت هشتم ساده ترین کارت رنگی بین ده کارت است. مردم به راحتی تصویر در این کارت را حدس میزنند و به این کارت به آن ها اجازه می‌دهد تا آرام و آسوده باشند. این اولین مواجهه فرد با یک تصویر چندرنگی است بنابراین افرادی که در پردازش موقعیت های پیچیده و محرک های عاطفی دچار ناراحتی می‌شوند در مواجهه با این کارت احساس خوبی نخواهند داشت
پاسخ متداول: آدم
از ویژگی های کارت نهم شکل نامشخص و پراکنده آن است.این کارت کمی ابهام برانگیز است. مشکل در تحلیل این کار نشانه مشکل در برخورد با اطلاعات بی سختار و درهم باشد. هرچه تامل بیشتری با این کارت داشته باشید نشانه مشکل بیشتر در پردازش اطلاعات در هم است
پاسخ متداول: خرچنگ، عنکبوت (بخش آبی)، سر خرگوش، مار (بخش سبز)
کارت دهم و آخرین کارت در واقع بی نظم ترین کارت در بین سایرین است. هدف این کارت سنجش توانایی سازماندهی شما است. هر رنگ در این کارت شبیه به چیزی است. آبی که شبیه به عنکبوت است، خاکستری شبیه به خرچنگ، سبز شبیه مار یا پیله کرم تا زرد و نارنجی که شبیه تخم مرغ نیمرو شده است. همه این ها را بگذارید کنار دو صورتی که در سمت مرکز بالا به رنگ قرمز دیده می‌شوند تا یک کارت بی نظم از آب در بیاید. آخرین کارت بودن فرصت این را می‌دهد که فرد از آخرین فرصتش برای توضیح استفاده کند
امروزه بسیاری از روانشناسان از تست های رورشاخ استفاده نمی کنند و از آن به عنوان یک شبه علم یا یادگاری از روانشناسی گذشته یاد می کنند. اما بعضی کارشناسان معتقدند که تست لکه های جوهر رورشاخ قابل ستایش است و نباید آن را نادیده گرفت. تحقیقات بسیاری نیز نشان داده اند که این تست توانایی خوبی در تشخیص اختلالات شخصیتی دارد. در کل می توان گفت که آزمون رورشاخ بسیار ارزشمند است اما نباید به تنهایی برای تشخیص بیماری ها از آن استفاده کرد.